Qarnigii 17aad, xilligii ay reer galbeedku bilaabeen horumarkii warshadaha iyo sayniska, xukunkii kaniisaddana ay kahoos baxeen, waxaa caqabad kunoqday Khaliifadii Islaamka ee fadhiday Turkiga, Yurubtii Barigana gacanta kuhaysay.
Xilliyadaas oo dawladihii reer Yurub ay samaysteen hub waaweyn, waxaa kadhex bilawday isgaashaan-buuraysi iyo iscolaadin. Dawladdi khilaafada Islaamku waxay qayb kanoqotay isgaashaan-buuraysigaas, iyadoo raacday Jarmalka, oo labo dagaal oo waaweyn Yurub kadhaliyey, loogana guulaystay.
Dagaalladaas dhibaato weyn ayaa kasoo gaartay khilaafadii Islaamka, illaa khilaafadii Islaamka oo dhan meesha laga saaro, dawladdii Turkiga ee fadhiga u ahaydna laga dhiso dawlad dimiqraaddi ah, oon diinba shaqo kulahayn. Waxaa kaleeto oo dhibaato weyn ay kasoogaartay Diintii Islaamka, iyadoo ay abuurmeen kooxo mucaarid ku ah khilaafadii Islaamka ee Turkigu hoggaaminayey, kuwaasoo ka abuurmay dawladihii Khalijka Carabta, oo u arkayey in Turkigu uu ahaa gumaysi Diinta kugabbada.
Kooxahaas cusub oo magacyo kala duwan labaxay, laakiin kamidaysnaa ladagaalankii Khaliifadii Islaamka ee Turkigu hoggaaminayey. Dhammaan kooxaha Islaamiyiinta ah ee maanta kadhex dagaallama dalalka Muslimka, sida Somalia, waxay salka kuhayaan kooxihii waagaas samaysmay, ee meesha kasaaray khilaafadii Islaamka ee looyiqiin Cismaaniya ama Ottoman Empire. Sheekhii ugu weynaa ee Marjica u ahaana (Ibnu Taymiya), wuxuu dhintay isagoo kujira Xabsi ay galisay khilaafadii Islaamka ee Cismaaniya.
Kooxahaasi waxy markii hore ee ay abuurmayeen ay taageero kaheleen dawladihii reer Galbeedka, kuwaasoo dagaal xun kulajirey dawladdii Cusmaaniyada, ee khilaafadii ugu dambaysay ee dunida kajirta. Waxyaabaha yaabka leh waxy yihiin, in illaa maanta uu jiro xiriir ay reer galbeedku laleeyihiin koox kasta oo Islaami ah oo dunida Islaamka kajirta.
No comments:
Post a Comment