Muqdisho, Xarun Beeleed

Muqdisho, waa dhibaatada ugu weyn ee Soomaali haysata, kunaqasbaysa in beelaha kale dawlado samaystaan! Inkastoo dhibaatada Muqdisho kajirta aan guud ahaan loosaarin Karin beelaha Muqdisho deggan, hadda cidda la adeegsado iyagaa ubadan!
Muqdisho waxay leedahay taariikh dheer, waxayna leedahay taariikh guun ah, waxayna kamid tahay magaalooyinkii ugu uhorreeyey ee Afrikada bari. Taariikhdii Muqdisho badankeed waa dhuntay, laakiin dad ayaa weli haya iyadoo sheeko ah, oon qornayn! Waxaa magaalo madax kadhigtay talyaaniga, sida taariikhdu qortayna, magaalooyinkii u uhorreeyey ee ay Soomaalidu degto waxay ahaayeen, Saylac oo muuddo kun sano kabadan Xarun u ahayd ganacsiga iyo ilbaxnimada. Sida lasheego xiriir ayaa dhaxayn jirey Muqdisho iyo Saylac muddo dheer intii aysan burbirin!
Talyaaniga ayaa magaalo madax kadhigtay Muqdisho, laakiin Siciid Barqash oo Talyaanigu ka iibsaday waxaa magaalo madax u ahayd jasiiradda Zanzibar oo Tanzania hadda katirsan, inkastoo ay xukun hoosaad leedahay.
Markii xornimada laqaatay, Muqdisho ayaa lagadhisay dawladdii ugu horreysay ee xorta ahayd eey Soomaali yeelato muddada dambe! Wixii hanti ahaa iyada ayaa lagelshay, dawlad iyo shacabba, sababtoo ah majirin dhaqaale magaalooyin badan lagudhiso, inkastoo Kismayo warshado badan lagadhisay!
Markii ay burburtay dawladdii dhexe ee Soomaaliya wax waliba waa isbaddaleen, Muqdishana waxay noqotay Xarun beeleed, inkastoo dastuurku uusan wali go'aan kagaarin, haddana waxaa run ah iney tahay Magaalo beeleed, laakiin dawladdu ay kaxishoonayso. Dhibaatada ugu weyn waxay tahay sidii ay beelaha kale ku aamini lahaayeen in Muqdisho ay tahay Xaruntii Soomaaliya, sababtoo ah ma arkaan warka idaacadaha lagasheegayo markasta!
Dhibaatada kaleeto ee haddana taagani waxay tahay, beelaha Muqdisho ay xarunta utahay, ma ogala in magaalo madax meel kaleeto loowareejiyo oo laysku raacsanyahay! Marunbaa inaan lahelikarin meel dhexdhexaad ka ah isxulufaysiga siyaasadeed ee beelaysan? Sidee aayatiinka ummad dhan madaxfurasho looguhaysan karaa? Sidee ayaan ugafikikarnaa madaxweyne dadku usimanyihiin, oon qaadanayn xoolaha ummadda, una arkin in magaca qaranka loo isticmaalo sidii NGO oo kale, lacagna lagu uruursado?
Beelaha Muqdisho waa iney katanaasulaan madaxfurashada ay uhaystaan iney dhalato dawlad Soomaaliyeed, oon beelna lahayste u ahayn! Dhammaan dadka matala magaca federaalka, baarlamaanka iyo dawladduba waa lahaystayaal aan waxay rabaan samayn Karin, waxaana tusaale u ah, dad madaxa oo lagudilay Villa Somalia dhexdeeda, kadib markii ay kahoryimaadeen fikrado gaara! Tusaale kaleeto oo maragmadoontaa waa in hal beel ay markasta usharraxantahay madaxweynaha, sababtuna waa haysashada Magaalo madaxda Muqdisho. Midda kaleeto oo marag madoontaa, waa musharixiinta oo naftooda lacararay illaa Sheekh Shariif oo ciidan badan oo beeshiisaa Muqdisho kudiyaarsaday maahee! Sidee Muqdisho kusii matali kartaa ummadda Soomaaliyeed? Soo inaan kulligeen Faysal Cali Waraabe oo kale noqonno maaha?

Madaxweynaha cusub ee Soomaaloya

Sannadkaan waxaa kadhacaysa Soomaaliya doorasho xoogaa kaduwan tiikal hore. Su aashu waxay tahay yaakusoobaxaya ? Haddii aysan dhicin mucjiso hoose sidii kal hore Xasan sheeq kusoo baxay, sannadkaan waxay ubadan tahay inuu soolaabto Xasan sheeq, sababtoo ah dhammaan maamulladu waxay sooxulayaan rag uu Xasan wato! Dawladaha dariska waxay wataan Xasan sheeq, beesha caalamkuna waa isqarinaysaa! Dhammaan qandaraasyadii miiska hoostiisaa ee uu saxiixay Xasan mashaqayn doonaan haddii uusan soonoqon! Inkastoo sheeq shariif cadaadis badan kuhayo Xasan sheeq, oo beelaha muqdishana aad utaageersanyihiin, haddana sheekh shariif nin siyaasad wax kayaqaan maaha! Waa nin geesiya, oo dagaal galikara, xoraynna Kara dalka, laakiin siyaasad uma bilaabna! Sidaas daraadeed waxaa iska cad in Xasan sheeq uumaleegay giraan siyaasadeed oo weyn, ayna adagtahay inlagabaxo! Cidkaleeto oo loolan adag lagelikarta Xasan sheeq illaa hadda mamuuqato, markaa dadku ha udiyaargaroobaan afar sano oo kale oo hubaal la aan iyo qas siyaasadeed ah. Illaa hadda waxba lagamadhaxlin maamulkiisa, oon ka ahayn in Soomaalidu usiinuglaatay faragalinta, taas ayaana siisoconaysa afarta sano ee soosocota! Musharixiinta kale waxay ubadanyihiin rag laablakac kushaqaynaya. Siyaasadda Soomaaliya waa adkaatay, waxaana siiyaraanaya meelaha lagasoogalikaro!